Święto Konstytucji 3 Maja jest jednym z najważniejszych świąt państwowych Rzeczypospolitej Polskiej. Obchodzone jest na pamiątkę uchwalenia pierwszej w Europie, a drugiej na świecie ustawy zasadniczej, czyli nadrzędnego aktu prawnego określającego zasady działania państwa oraz prawa i obowiązki obywateli. Tekst Konstytucji nie był obszerny – liczył 11 stron. Dokument ten jest na co dzień przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie.
Dnia 3 maja 1791 roku na Zamku Królewskim w Warszawie, uchwalona została słynna Ustawa Rządowa – nazwana później Konstytucją 3 Maja. Było to wielkie wydarzenie, dające Polakom nadzieję na poprawę bardzo złej sytuacji kraju na arenie międzynarodowej oraz na wzmocnienie skłóconego i podzielonego społeczeństwa.
KONSTYTUCJA 3 MAJ JEDNYM Z PIERWSZYCH TAKICH DOKUMENTÓW NA ŚWIECIE
Reguły zawarte w Konstytucji z 3 Maja, ustalały na nowo organizację państwa oraz ustanawiały prawa i obowiązki wszystkich obywateli. Ustawa zasadnicza z 1791 roku przeobraziła Rzeczpospolitą w monarchię konstytucyjną, przypominającą tą, jaka obowiązuje do dziś w Wielkiej Brytanii.
WARUNKI POLITYCZNE I POWSTANIE KONSTYTUCJI 3 MAJA
Korona Polska oraz Wielkie Księstwo Litewskie, były w owych czasach bardzo osłabione wewnętrznie jak i na polu międzynarodowym. Ciągłe kłótnie, zwady i walka szlachty o przywileje, doprowadziły niemal do upadku kraju. Słabi królowie oraz nieprzychylne siły z zewnątrz, toczyły naszą ojczyznę niczym paskudna choroba.
Poza tym wybuchające nieustannie wojny z sąsiadami, jak ta ze Szwecją, Rosją czy Turcją, wyczerpały zasoby oraz możliwości Polski niemal zupełnie. Król Stanisław Poniatowski, pomimo że był głównym autorem Konstytucji 3 Maja, był słabym królem i uległym władcą. Caryca Katarzyna II, która była kochanką Poniatowskiego, posiadał niemal pełną władzę nad Koroną i sprzeciwiała się wszelkim próbom reformowania kraju.
Jednak w pewnym momencie historii, zdarzyła się wielka okazja do wprowadzenia nowej konstytucji i rozpoczęcia zmian. Była nią inwazja wojsk tureckich na Rosję. Również inne mocarstwa w tym czasie uwikłane były w konflikty, dzięki czemu nie poświęcały Polsce większej uwagi. Dzięki sprytowi Poniatowskiego i garstce sprzymierzeńców udało się przeforsować nowoczesną ustawę zasadniczą i de facto zmienić ustrój w kraju.
NAJSŁAWNIEJSI WSPÓŁTWÓRCY KONSTYTUCJI 3 MAJA
W tworzeniu Konstytucji 3 Maja udział brało wiele, mniej lub bardziej znanych osób. Tymi najważniejszymi, którzy przyczynili się do spisania zawartych w niej treści byli:
- Stanisław August Poniatowski król Polski w latach 1764 do 1795.
- Stanisław Małachowski marszałek Sejmu i Referendarz wielki koronny.
- Adam Naruszewicz biskup łucki i smoleński, ceniony historyk, publicysta i poeta.
- Antoni Barnaba Jabłonowski kasztelan krakowski.
- Ignacy Potocki marszałek wielki litewski.
- Joachim Litawor Chreptowicz podkanclerzy litewski, osobisty przyjaciel króla Stanisława Poniatowskiego.
Poza wyżej wymienionymi, jeszcze wielu światłych ludzi pracowało nad powstaniem dokumentu, który mógł odmienić losy naszego kraju. Określano go jako ostatnią wolę i testament gasnącej Ojczyzny.